Interpretacja ZUS z 24-6-2021 r. – WPI/200000/43/270/2021

Które odprawy wypłacane pracownikom wolne są od składek ZUS?

UZASADNIENIE

Dnia 16 marca 2021r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez (…) o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustaw Prawo przedsiębiorców. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 15 kwietnia 2021r. doręczonym dnia 15 kwietnia 2021r., pismem z dnia 6 maja 2021r. doręczonym dnia 6 maja 2021r. oraz pismem z dnia 2 czerwca 2021r. doręczonym dnia 7 czerwca 2021r.

Wnioskodawca w treści wniosku wskazał, że w dniu 25 lutego 2021 roku pomiędzy Fundacją (…) (dalej „Fundacja”) a Fundacją (…) (dalej „Fundacja „) i poszczególnymi pracownikami Fundacji (…) (dalej „Pracownik”) zostało zawarte Porozumienie Trójstronne (wedle wzoru stanowiącego załącznik do niniejszego wniosku) (dalej jako „Porozumienie Trójstronne”), na mocy którego z dniem 28 lutego 2021 roku został rozwiązany na zasadzie porozumienia stron stosunek pracy pomiędzy Fundacją a Pracownikiem (§ 2 w zw. z § 8 Porozumienia Trójstronnego). 2 dniem 1 marca 2021 roku Pracownik został zatrudniony przez Fundację na warunkach analogicznych, jak w Fundacji          (§ 3 w zw. z § S Porozumienia Trójstronnego). Wszelkie dotychczasowe

zobowiązania Fundacji             wobec Pracownika zostały przejęte – za zgodą Pracownika przez Fundację , w tym między innymi zobowiązania tytułem ewentualnie zaległych wynagrodzeń, ewentualnych nadgodzin, premii, nagród, wynagrodzeń tytułem praw autorskich, wynagrodzeń tytułem praw własności przemysłowej, nie wykorzystanego urlopu wypoczynkowego, odprawy, odszkodowania oraz wszelkich innych świadczeń ewentualnie należnych Pracownikowi wobec Fundacji na podstawie stosunku pracy lub jakiegokolwiek innego stosunku (§ 4 Porozumienia Trójstronnego).

W dniu zawierania Porozumienia Trójstronnego Fundacja zatrudniała ponad dwadzieścia osób, a Porozumienia Trójstronne zostały podpisane z dziesięcioma osobami, co oznacza, że do rozwiązania stosunku pracy między Pracownikami a Fundacją zastosowanie znalazła ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1749) (dalej jako „ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników”). Zgodnie z postanowieniami Porozumienia Trójstronnego Fundacja w dniu 26 lutego 2021 podpisała umowy o pracę z Pracownikami na warunkach analogicznych do warunków zatrudnienia w Fundacji , z dniem rozpoczęcia pracy w dniu 01 marca 2021. Umowy te zostały zgłoszone do ubezpieczeń społecznych od dnia 01 marca 2021.

W świadectwach pracy wystawionych przez Fundację Pracownikowi jako podstawę prawną rozwiązania stosunku pracy z Pracownikiem wskazano przepis art. art. 30 par. 1 pkt 2 kodeksu pracy w związku z art. 1 ust 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Ponadto w świadectwach pracy wystawionych przez Fundację  w pkt. 8 „Informacje uzupełniające” wskazano: „Zgodnie z porozumieniem z 25 lutego 2021 r. wszelkie roszczenia pracownika wobec (…) przechodzą na przyszłego pracodawcę tj.  (…) w tym w szczególności (…) wypłacenie odprawy pieniężnej w wysokości (…) miesięcznego wynagrodzenia”, przy czym krotność miesięcznego wynagrodzenia wynika z uprawnień konkretnych Pracowników.

Wnioskodawca zamierza bez zbędnej zwłoki wypłacić Pracownikom odprawy pieniężne należne z tytułu rozwiązania stosunku pracy z Fundacją   na podstawie art. 8 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, w związku z przejęciem przez Wnioskodawcę – na podstawie Porozumienia Trójstronnego – długu Fundacji tj. nieuregulowanych wobec Pracowników odpraw pieniężnych należnych na mocy wskazanej wyżej ustawy.

Wnioskodawca zadał pytanie, czy wypłacana Pracownikom przez Wnioskodawcę odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy z    należna tym Pracownikom na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jako przejęty przez Wnioskodawcę dług, w zakresie, w jakim spoczywał na Fundacji  zgodnie z zawartym Porozumieniem Trójstronnym, nadal korzysta ze zwolnienia w zakresie podstawy wymiaru składek ZUS.

We własnym stanowisku w sprawie Wnioskodawca wskazał, że w świetle § 2 ust. 1 pkt 3) rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn. Dz.U. z 2017, poz. 1749), odprawa pieniężna wypłacana na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników w związku z rozwiązaniem stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy nie stanowi podstawy wymiaru składek na ZUS. Oznacza to, że od odprawy tej nie odprowadza się składek na ZUS.

Obowiązek wypłaty odprawy pieniężnej na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników z mocy prawa ciążył na pracodawcy rozwiązującym stosunek pracy w trybie powyższej ustawy, w tym przypadku na Fundacji . Roszczenie to stało się wymagalne w dniu rozwiązania stosunku pracy z Pracownikiem. Na mocy Porozumienia Trójstronnego Fundacja – na mocy art. 519 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.) – przejęła dług Fundacji   w postaci nieuregulowanej przez byłego pracodawcę odprawy pieniężnej należnej Pracownikom na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Dług ten został przejęty w takim zakresie, w jakim spoczywał na Fundacji .

W ocenie Wnioskodawcy, wypłacana Pracownikom przez Wnioskodawcę odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy z Fundacją  na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, zgodnie z zawartym Porozumieniem Trójstronnym, nie stanowi podstawy wymiaru składek ZUS. Nadal jest bowiem w tym przypadku spełniony warunek konieczny do wyłączenia odprawy z podstawy wymiaru składek ZUS, tj. nadal istnieje bezpośredni i nierozerwalny związek pomiędzy wypłatą świadczenia w postaci odprawy pieniężnej a rozwiązaniem stosunku pracy z Fundacją . W związku z przejęciem długu zmienił się jedynie podmiot, który odprawę wypłaca.

W piśmie z dnia 15 kwietnia 2021r. stanowiącym odpowiedź na wezwanie Zakładu do uzupełnienia wniosku przedsiębiorca wskazał, że w jego ocenie wypłacana przez niego Pracownikom odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy z Fundacją na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, zgodnie z zawartym Porozumieniem Trójstronnym stanowi przychód osiągany przez pracownika u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, a Wnioskodawca naliczy i odprowadzi od tego przychodu zaliczkę na podatek dochodowy.

W piśmie z dnia 6 maja 2021r. stanowiącym odpowiedź na ponowne wezwanie Zakładu do uzupełnienia wniosku przedsiębiorca wskazał, że wypłacona Pracownikowi przez Wnioskodawcę odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy z Fundacją na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, zgodnie z zawartym Porozumieniem Trójstronnym nie będzie stanowić przychodu osiąganego przez pracownika u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, a będzie miała ścisły związek z rozwiązaniem stosunku pracy między Fundacją i pracownikiem oraz realizacją zobowiązania

Wnioskodawcy wobec przejętego pracownika Fundacji na podstawie Porozumienia Trójstronnego.

W piśmie z dnia 2 czerwca 2021r. stanowiącym odpowiedź na kolejne wezwanie Zakładu do uzupełnienia wniosku przedsiębiorca jednoznacznie wskazał, że abstrahując od kwestii byłego pracodawcy, wypłacona pracownikowi odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy na podstawie art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, będzie stanowić przychód osiągany przez pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku, zważył co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna), jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Należy również zauważyć, że zgodnie z art. 34 ust. 3 ustawy Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca we wniosku o wydanie interpretacji przedstawia zaistniały stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe oraz własne stanowisko w sprawie. Z przepisu tego wynika wymóg kompleksowości opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego dokonanego przez Wnioskodawcę – Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie może bowiem w trybie wydawania interpretacji indywidualnej prowadzić postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego.

Jednoznaczny sposób ujęcia w art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przez ustawodawcę zakresu przedmiotowego wniosków o wydanie interpretacji indywidualnej, uniemożliwia Zakładowi wydanie interpretacji w sprawach dotyczących m. in. rozstrzygnięcia czy dany składnik wynagrodzenia stanowi przychód ze stosunku pracy. Jak stanowi art. 34 ust. 17 ustawy Prawo przedsiębiorców, zasady i tryb udzielania interpretacji przepisów prawa podatkowego reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020r., poz. 1325 ze zm.). Dlatego też, Zakład wydając interpretację w danej sprawie poprzestaje na wskazanym przez Wnioskodawcę oświadczeniu, iż odprawa wypłacona pracownikom z tytułu rozwiązania stosunku pracy, będzie stanowiła przychód ze stosunku pracy.

Podkreślenia wymaga, że każdy przepis ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w którym pojawia się pojęcie przychodu, musi być odczytywany łącznie z art.4 pkt 9 ustawy, który stanowi, iż użyte w ustawie określenie przychód oznacza przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nie kształtuje samodzielnie pojęcia przychodu, lecz każdorazowo odsyła do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nigdy bowiem organ rentowy nie może władczo zadecydować, co może stanowić przychód, a co nie będzie go stanowiło. Każdorazowo, jeśli dane świadczenie jest przychodem z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, zgodnie z przepisami prawa podatkowego czy ustaleniami poczynionymi na ich podstawie przez organy podatkowe, jest nim również dla organu rentowego.

Nadmienić w tym miejscu należy także, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego.

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców uznać należy za nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 w zw. z art. 20 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób będących m.in. pracownikami (art. 6 ust. 1 wskazanej ustawy) stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2020r., poz. 1426 ze zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2017 r., poz. 1949), jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników nie stanowią zgodnie z §2 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy.

Powyższe wyłączenie określonych należności, jako niestanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zostało skonstruowane w sposób ogólny, bez wskazywania konkretnych przepisów prawa pracy, przyznających określone prawo do takich świadczeń. Jedynie przykładowo wymieniono, że chodzi o odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę, rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu wypowiedzenia, czy wreszcie niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy. W związku z powyższym przyjmuje się, że katalog świadczeń wyłączonych z podstawy wymiaru składek zawartych w komentowanym przepisie ma charakter otwarty, a powyższe wyłączenie nie dotyczy tylko odpraw czy odszkodowań przysługujących na podstawie przepisów powszechnie obowiązujących, ale również wynikających z porozumień negocjowanych ze związkami zawodowymi na poziomie zakładu pracy lub indywidualnych porozumień zawieranych ze zwalnianymi pracownikami w ramach obowiązującej zasady swobody umów, która to zasada w prawie pracy oznacza dopuszczalność regulowania w umowie wszystkich innych spraw, jeśli nie pogarsza to sytuacji pracownika w porównaniu z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa.

Przywołany przepis § 2 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia znajduje jednak zastosowanie jedynie w przypadku, gdy wypłata odszkodowania pozostaje w bezpośrednim oraz nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy.

Jedyną przyczyną wypłaty przez pracodawcę świadczenia, winno być ustanie zatrudnienia. Oznacza to, iż tego typu świadczenie nie może być wypłacane przez pracodawcę w innych okolicznościach, niż pozostających w ścisłym związku z rozwiązaniem stosunku pracy. Fakt, iż wypłata świadczenia następuje na podstawie np. porozumienia między pracodawcą a pracownikiem nie wyklucza zastosowania wyłączenia przewidzianego w § 2 ust. 1 pkt 3 cytowanego rozporządzenia.

W niniejszej sprawie zasadnicze znaczenie należy przypisać faktowi, że odprawy pieniężne, które zamierza wypłacić Wnioskodawca pracownikom to przejęte przez Wnioskodawcę zobowiązanie {dług} poprzedniego pracodawcy tj. Fundacji  wobec Pracownika tytułem odprawy w związku z rozwiązaniem stosunku pracy.

Istotnym jest tutaj fakt, iż pracownicy byłego pracodawcy Fundacji pozostają aktualnie w zatrudnieniu u Wnioskodawcy Fundacji.

Przyczyną wypłaty odprawy pieniężnej w niniejszej sprawie jest więc nie tyle ustanie zatrudnienia u aktualnego pracodawcy (Wnioskodawcy) co zobowiązanie wynikające z umowy trójstronnej o przejęciu zobowiązań Fundacji wobec Pracownika, w tym odprawy pieniężnej z tytułu rozwiązania umowy o pracę.

W konsekwencji w niniejszej sprawie wypłata odpraw pieniężnych jako przejęte zobowiązanie poprzedniego pracodawcy wypłacona jest w innych okolicznościach niż te określone w & 2 ust. 1 pkt 3 cytowanego rozporządzenia.

Podsumowując, odprawa pieniężna, o której mowa we wniosku wypłacana przez Wnioskodawcę, nie będzie korzystać z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, bowiem nie pozostaje w bezpośrednim związku z rozwiązaniem stosunku pracy z Wnioskodawcą, lecz stanowi przejęte przez Wnioskodawcę zobowiązanie jakie spoczywało na poprzednim pracodawcy.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych podkreśla, że wydając niniejszą interpretację nie posiada uprawnienia do weryfikowania opisanych przez wnioskodawcę zdarzeń przyszłych i oceniania działań, które zamierza podjąć wnioskodawca pod kątem ich zgodności z prawem, lecz dokonuje oceny jedynie stanowiska wnioskodawcy – przyjętego przez wnioskodawcę rozumienia treści § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

źródło: https://bip.zus.pl

Wytłuszczenia dokonane przez redakcję